Κυριακή 8 Μαρτίου 2009

La Haine - Το μίσος


La Haine - Το μίσος-Mathieu Kassovitz 1995****1/2
(και μια επίκαιρη, τώρα που βρίσκω ώρα να γράψω)
Απρόμαυρο, Γαλλικό, κοινωνικό δράμα. Προφητικό έργο της μεγάλης εξέγερσης του 2005 στα προάστια του Παρισιού.
Γραμμένη και σκηνοθετημένη από τον (ηθοποιό/σκηνοθέτη/συγγραφέα ταινιών) Mathieu Kassovitz. (Και η μόνη του αξιόλογη ταινία ως σκηνοθέτης, έχει επίσης παίξει στο Amelie,Munich και Amen)
Τότε είχε πυροδοτήσει αντιδράσεις από πλευράς αστυνομίας, για τη βία που τους χρεώνει. Ο σκηνοθέτης και συγγραφέας δικαιώθηκε 10 χρόνια μετά.

Παίζουν οι Vincent Cassel - Vinz, Said Taghmaoui - Said, Hubert Kounde - Hubert. (στην ταινία κρατάνε τα μικρά τους ονόματα)

Η ταινία εκτυλίσσεται σε ένα γαλλικό προάστιο. Παρακολουθεί μια παρέα τριών φίλων. Εβραϊκής , αραβικής, και αφρικανικής καταγωγής αντίστοιχα," αλήτες" του slum. Ο σκηνοθέτης προσπαθεί να μας μεταφέρει το σκηνικό του "living in the projects". Slums, ghettos, και στη Γαλλία bidonvilles. (και για τους αρχιτέκτονες, κάτι τέτοιο ήταν και η πολυκατοικία του Le Corbusier)

Οι 3 ερμηνείες, ειλικρινείς, άλλοτε δραματικές, άλλοτε κωμικές, αλλά πάντα αληθινές.

Η ταινία αρχίζει την επομένη μιας σύγκρουσης με την αστυνομία, όπου ένας φίλος των πρωταγωνιστών ο Abdel, τραυματίζεται από σφαίρα αστυνομικού. Την ίδια επίσης νύκτα ένας αστυνομικός χάνει το όπλο του.

Οι 3 ήρωες μαζεύονται και ξεκινούν τη βόλτα τους στην πόλη. Στην πορεία ο Vinz, δείχνει ότι έχει πάρει το όπλο του αστυνομικού, και θα εκδικηθεί με αίμα αστυνομικού αν ο Abdel πεθάνει.
______________________________________________________

Ο σκηνοθέτης μας βάζει σε ένα αστυνομοκρατούμενο μεν, γκέτο συμμοριών. Συμμοριτών - κοινωνικών αποβλήτων, μικροκλεφτών, μικροαπατεώνων. Οι ήρωες, πιθανόν δεύτερης γενιάς μετανάστες, μεγαλώνουν στο γκέτο, στο καταπιεσμένο περιθώριο μιας γαλλικής μεγαλούπολης.
Και αναρωτιέσαι, γιατί είναι έτσι, γιατί τόσο μίσος; Νομίζω πως η απάντηση που μας δίνει η ίδια η ταινία είναι ότι: το ίδιο το γκέτο εκτρέφει αυτή την ανισότητα. Και όχι το γκέτο ως γκέτο, αλλά η κοινωνία απέναντι στο γκέτο.
"I'm sick of the projects, I want out. It's getting worse. [...] I have to get out, I have to leave this place. " λέει ο Hubert στη μητέρα του. (μετάφραση στα αγγλικά)

Οι 3 φίλοι , Vinz, Said, Hubert. Εβραίος, Άραβας, Αφρικανός. Καυκασιανός, Ασιάτης, Αφρικανός. Λευκός, μελαχρινός, μαύρος. Εβραίος, Ισλαμιστής, Χριστιανός ίσως.
Τα 3 αυτά πρόσωπα, ίσως να συγκεντρώνουν το σύνολο του περιθωρίου, και το σύνολο των συμπεριφορών.
Ο Vinz, είναι ο σκληρός, ο τολμηρός, ο απερίσκεπτος.
Ο Said είναι ο μικρός, ο ψευτοπαλικαράς.
Ο Hubert, είναι ο παλαιστής που φαίνεται ο πιο ήρεμος και συγκρατημένος.

Γίνονται τα επεισόδια και η γαλλική κοινωνία αναρωτιέται, γιατί να έχουν πρόβλημα; Στέλνουν ένα συνεργείο τηλεόραση να καταγράψει σκηνές, "της επόμενης μέρας". Εξ' αποστάσεως τους ρωτάνε: "ήσασταν στα επεισόδια χθες;" ... "Δεν είναι ζωολογικός κήπος εδώ" λέει ο Vinz.

3 νέοι που δεν έμαθαν τρόπους, δεν έμαθαν να συμπεριφέρονται "ευπρεπώς" γιατί ποτέ κανείς δεν ενδιαφέρθηκε ούτε συμπεριφέρθηκε καλά σε αυτούς...
Χωρίς καλούς τρόπους, μόνο με ένστικτα... αλληλεγγύη μεταξύ κλεφτών, με τη λογική, "ο εχθρός του εχθρού μου, είναι φίλος μου", και ένστικτο ατομικής και ομαδικής αυτοσυντήρησης.
Ζώντας σε μια γυάλα, μόνη λογική γι' αυτούς διέξοδος η βία. Αφού μια ζωή βία δέχονται. Είτε ταξική, κοινωνική, είτε αστυνομική βία.
Ακόμα και οι ταινίες που βλέπει ο Vinz στο cinema, αλλάζοντας 3 αίθουσες τη βία προβάλλουν.

Ο Vinz δηλώνει ότι θα σκοτώσει. Ο Hubert προσπαθεί να τον μεταπείσει. "-hate breeds hate, - Turn the other cheek, and you're dead mofo".
Ο Vinz, θέλει να πάρει εκδίκηση. Εν μέρει για να δικαιώσει τον Abdel, αν αυτός πεθάνει, εν μέρει για να αποκτήσει το σεβασμό της συμμορίας. Στο τέλος όμως δεν τα καταφέρνει να πιέσει τη σκανδάλη απέναντι στον αιώνιο εχθρό, το νεοναζί. (που είναι ο σκηνοθέτης)

Ο Abdel τελικά πεθαίνει. Μετά την αποτυχία του, ο Vinz, δίνει το περίστροφο στον Hubert....
Φεύγοντας πλακώνει η ασυνομία, και συλλαμβάνει φασιστικά τους 2... Σκοτώνεται κατά λάθος ο Vinz...

Μετά κλείνουν τα φώτα και ακούγεται κρότος όπλου... Ένας, δύο; Δεν έχει σημασία, σημασία έχει ότι και ο πιο συγκρατημένος έχει πλέον σπάσει... Η βία αναπαράγεται και θα συνεχίσει να αναπαράγεται...

Το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης τοποθετεί το όπλο στο χέρι του πιο φιλήσυχου, το εκλαμβάνω ως: θα έρθει από εκεί που δεν το περιμένεις. Θα εκπλαγείς, τώρα πια κανείς δεν είναι όπως τον ήξερες.

Και η φράση που ακούγεται 3 φορές στην ταινία... "so far so good, so far so good, so far so good"... πεύτοντας ο άνθρωπος από ένα ουρανοξύστη το επαναλαμβάνει μέχρι να προσγειωθεί... το λέει και για τις συνοικίες που μένουν, "so far so good" αλλά πού θα προσγειωθούμε...;
και στο τέλος. είναι ο ήχος της κοινωνίας που πεύτει. "jusqu'ici tout va bien, jusqu'ici tout va bien, jusqu'ici tout va bien." Δεν έχει σημασία όμως πως θα προσγειωθεί. Θα είναι το τέλος... μηδέν

Το ασπρόμαυρο, νομίζω πως δηλώνει το τετελεσμένο. Η κατάσταση υπάρχει και δεν είναι πρόσφατη. Αναμοχλεύεται καιρό. Υφίσταται, και θα συνεχίσει. Ταυτόχρονα πιστεύω πως υπηρετεί τη γενικά μουντή αισθητική ατμόσφαιρα του φιλμ και τη ματαιδοξία που προβάλει.

Ολοκληρώνεται έτσι ο κύκλος της ματαιοδοξίας. Ο σκηνοθέτης δείχνει ένα προοίμιο του ξεσπάσματος του 05. Δεν μπορούν να συνεχίσουν έτσι τα πράγματα, κάτι πρέπει να αλλάξει. Δεν μπορεί η κοινωνία να συνεχίσει να αναπαράγει και ταυτόχρονα να αρνείται το περιθώριο. Κάτι θα γίνει και θα πυροδοτήσει μια έκρηξη. Κοινωνική στις πολιτισμένες χώρες και "τρομοκρατία" σε υπανάπτυχτες.

Είτε είναι ο Αλέξανδρος στην Αθήνα, είτε ο Rodney στο LA, είτε οι Zyet και Βunna στη Γαλλία, ή o Carlo στη Γένοβα.

Και τα σημάδια στο δρόμο, "είμαστε το μέλλον", "ο κόσμος είναι δικός μας"....

κλείνω με μια φράση από τον σκηνοθέτη:
"It's a vicious circle. Cops hate kids because kids hate cops and so on, and it will never end."

Τρίτη 6 Ιανουαρίου 2009

Clichés

Movie Clichés: Σκηνές που βλέπουμε σε πολλές εμπορικές ταινίες ξανά και ξανά
  • -Με απειλείς;-Δεν είναι απειλή , είναι προειδοποίηση!
  • Πάντα οι φωτογραφίες που βγάζουν οι πράκτορες παρακολουθώντας κάποιον είναι μαυρόασπρες.
  • Αποκλείεται ο James Bond σε ταινία του, να μην κοιμηθεί τουλάχιστον με μια γυναίκα.
  • Αν ο ήρωας είναι αστυνομικός, είναι ντετέκτιβ και δεν φοράει ποτέ στολή.
  • Αν είναι ντετέκτιβ η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι να είναι χωρισμένος και να έχει και μια κόρη, την επιμέλεια της οποίας έχει η γυναίκα του.
  • Αν είναι έτσι είναι πολύ πιθανό σε κάποιο σημείο να απαγάγουν τη γυναίκα ή την κόρη του.
  • Μπορούμε να δούμε ως θεατές στο σκοτάδι, ενώ οι ηθοποιοί όχι.
  • Ο κακός δεν πεθαίνει με τίποτα. Πέφτει από κανένα γκρεμό στο τέλος, αλλά τελικά να εμφανίζεται στο sequel.
  • Ο ήρωας πριν να σκοτώσει τον κακό θα πει μια εξυπνάδα (βλ. asta la vistsa baby)
  • περίστροφα πυροβολούν 50 σφαίρες πριν να χρειάζονται άλλη γεμιστήρα.
  • Αν τελειώσουν οι σφαίρες πολλές φορές ο ήρωας πετάει το όπλο.
  • Ο ήρωας έχει το καλύτερο σημάδι στον κόσμο.
  • Οι κακοί όσο πολλοί και να είναι δεν θα πετύχουν τον ήρωα. Τουλάχιστον σε καίριο σημείο, συνήθως ξώπετσα.
  • Ο αδερφός/φίλος/πατέρας/βοηθός του ήρωα πεθαίνει στα χέρια του, και προλαβαίνει να του πει 2-3 τελευταίες προτάσεις, όσες σφαίρες και αν έχει φάει.
  • Οι κακοί όλοι ξέρουν καράτε, αλλά ο ήρωας είναι καλύτερος τους, και πάντα του επιτίθενται ένας ένας.
  • Οι κακοί με μια μπουνιά λιποθυμούν, ενώ ο ήρωας θέλει πολύ περισσότερες.
  • Όποιος λιποθυμήσει δεν ξυπνά ξανά εκτός αν είναι ο κακός αρχηγός ή το δεξί του χέρι.
  • Μόλις ανοίξει κάποιος το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση ακούει την είδηση που τον ενδιαφέρει. (Μετά την κλείνει και φεύγει τρέχοντας)
  • Ο ήρωας ξέρει να χειρίζεται όλα τα όπλα, επίσης όλα τα ελικόπτερα, αεροπλάνα και μερικές φορές και πλοία ή τανκς.
  • Αν υπάρχει βόμβα ο ήρωας ή θα την πετάξει στη θάλασσα ή θα την αφοπλίσει, ή θα τρέξει μακρυά και δεν θα πάθει τίποτα εκτός από να τον πετάξει το ωστικό κύμα λίγο πιο μακρυά.
  • Αν μια βόμβα πρόκειται να εκραγεί και ο ήρωας τρέχει, η σκηνή θα είναι σε αργή κίνηση.
  • Οι βόμβες είναι πάντα περίπου 3 φορές πιο ισχυρές απ' ότι χρειάζεται.
  • Ο ήρωας πάντα καταφέρνει να σταματήσει το χρονόμετρο μιας βόμβας, κόβοντας ένα τυχαίο καλώδιο , τις πιο πολλές φορές στο τελευταίο δευτερόλεπτο. Μερικές φορές κόβοντας ένα καλώδιο το χρονόμετρο επιταχύνει, αλλά κόβοντας ένα άλλο σταματά.
  • Στις ταινίες τρόμου κανείς δεν φεύγει από το σπίτι του ακόμη και αν ξέρει ότι είναι στοιχειωμένο.
  • Ο μανιακός δολοφόνος είναι συνήθως άσχημος , χειροδύναμος, βρώμικος, και πολλές φορές κουτσός ή με νευρωτική συμπεριφορά. (πχ ανοιγοκλείνει συνέχεια το ένα μάτι)
  • Αν ο δολοφόνος δεν έχει όπλο, δεν έχει ούτε ο αστυνομικός. Αν έχουν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να τους πέσουν μακρυά την ίδια ώρα, ή να πέσει μόνο εκείνο του αστυνομικού.
  • Κανένας αστυνομικός δεν σκοτώνει τον κακό κατά την σύλληψη, πριν να βγάλει ο δεύτερος ένα κρυμμένο όπλο.
  • Όποιος αποδράσει από το σπίτι θα το κάνει συνήθως ή από το παράθυρο της τουαλέτας ή από του σαλονιού, το οποίο θα αφήσει ανοικτό με τις κουρτίνες να ανεμίζουν.
  • Αν έχεις κάτι που ανήκει σε έναν κακό, θα βρεις το σπίτι σου άνω κάτω.
  • Αν οι κακοί έχουν ελικόπτερο θα πέσει . Συνοδεύεται από μεγάλη έκρηξη.
  • Αν επιβαίνει σε ελικόπτερο ο ήρωας, και αυτό θα πέσει, μετά όμως που θα προλάβει ο ήρωας να βγει.
  • Ο ήρωας δεν κουράζεται ποτέ, και μπορεί να μείνει ξάγρυπνος και να τρέχει πολλές ώρες, χωρίς να παρουσιάζει σημεία κούρασης, μόνο τα ρούχα του μπορεί να είναι σκισμένα ή βρώμικα.
  • Όταν πρόκειται να απαγάγουν κάποιον, ο ήρωας φτάνει μερικά δευτερόλεπτα αργοπορημένος, βλέπει το σπίτι διαλυμένο και ακούει τα λάστιχα του αυτοκινήτου των απαγωγέων να σφυρίζουν.
  • Όταν ένας από τους καλούς φάει σφαίρα, πέφτει κάτω αιμορραγεί υπερβολικά ή σχεδόν καθόλου, και προλαβαίνει να πει κάτι συναισθηματικό στον ήρωα , βήχοντας ή τρέμοντας πριν κλείσει τα μάτια και πέσει το κεφάλι του πλάγια.
  • Όταν ο ήρωας φτάνει να αντιμετωπίσει έναν κακό που ξέρει πολεμικές τέχνες, εξαφανίζονται όλοι οι υπόλοιποι κακοί.
  • Η γυναίκα του καλού μπορεί πιο γρήγορα να σκοτώσει έναν κακό. Η μάχη γίνεται χωρίς όπλα, με πολεμικές τέχνες που η γυναίκα δεν ξέρει και ο κακός είναι άτσαλος.
  • Ο ήρωας συνήθως αν θα φάει σφαίρα θα είναι στον ώμο, όπου με λίγους επιδέσμους θα είναι μια χαρά.
  • Πάντα τα αλεξίπτωτα είναι λιγότερα από τα άτομα στο αεροπλάνο. Αν δεν σκοτώσει ο ήρωας τον κακό στο αεροπλάνο, θα καταφέρει να πάρει το αλεξίπτωτο και ο ήρωας με ελεύθερη πτώση θα καταφέρει να του το πάρει, είτε να προσγειωθεί σώος.
  • Οι ταινίες του Steven Seagal είναι όλες οι ίδιες. (trivia έχει 8 υποψηφιότητες και μια νίκη στα Razzie awards για χειρότερη ταινία/ηθοποιό)
  • Ο Αl Paccino, έχει τουλάχιστον μια σκηνή σε κάθε ταινία που τα παίρνει και φωνάζει και είναι όλα τα λεφτά. Αντίθετα ο DeNiro, όταν νευριάζει κάνει γκριμάτσες.
  • Kaι από το moviecliches.com Αν ο ήρωας βγάλει την μπλούζα και είναι γυμνός από τη μέση και πάνω, είναι άτρωτος...

Σάββατο 3 Ιανουαρίου 2009

Three monkeys


Üç maymun-Three Monkeys ****1/2-2008 Δράμα – τούρκικη Nuri Bilge Ceylan
Ένας πολιτικός μπλέκεται σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα , και πείθει τον οδηγό του να παραδεχτεί ενοχή και να φυλακιστεί στη θέση του , ώστε να μην βλάψει το κόμμα του στις εκλογές . Αντάλλαγμα να συντηρεί την οικογένειά του όσο είναι στη φυλακή και να τον ανταμείψει όταν αποφυλακιστεί . Σε αυτό το διάστημα o πατέρας μιας ήδη προβληματικής οικογένειας αφήνει μόνους τους για σχεδόν ένα χρόνο τη γυναίκα και τον 19χρονο περίπου γιο του. Η οικογένεια του τότε καταστρέφεται ανεπανόρθωτα, μέχρι να αποφυλακιστεί ο πατέρας και να δοθεί και το τελικό κτύπημα.
_______________________________________________________
Εντυπωσιακή ταινία . Φωτογραφία , σενάριο , ερμηνείες και σκηνοθεσία σε μια σχέση αλληλοσυμπλήρωσης . Ξεχωριστά τα στοιχεία αυτά φαίνονται εξαιρετικά ώριμα , αλληλένδετα με τέτοιο τρόπο που το καθένα να αποτελεί χαρακτηριστικό της ταινίας ως ταινία , αλλά και συγκριτικά με τον υπόλοιπο κινηματογράφο . Η ταινία είναι σχεδόν μαυρόασπρη, πολύ σκοτεινή και με μεγάλο contrast μεταξύ ανοικτών και σκούρων χρωμάτων (post production επεξεργασία) . Η κινηματογράφηση παίζει πολύ με το φως και το σκοτάδι , πολύ επιτυχημένα δημιουργώντας όμορφες εικόνες φωτοσκίασης. Οι ρόλοι αποδίδονται αριστουργηματικά. Ένας νέος που μεγαλώνει με πολλά προβλήματα, μια γυναίκα παραμελημένη , και ένας πατέρας με επικοινωνιακά προβλήματα που προσπαθεί να ζήσει την οικογένειά του, μακρυά από αυτήν, ακόμη και όταν είναι παρόν. Το σενάριο δημιουργεί πάρα πολλά ερωτήματα και προβληματισμούς και για τα πρόσωπα αλλά και για την πλοκή . Ακόμα και ο τίτλος προβληματίζει. Προσπαθήσαμε να αναλύσουμε μερικά στοιχεία με ένα φίλο μου και βρήκαμε ότι σε πολλά πράγματα ήμασταν εκ διαμέτρου αντίθετοι. Κατ' αρχήν ο τίτλος . Εξ' όσων φαίνεται , πρέπει να αναφέρεται στις 3 μαϊμούδες της Ιαπωνίας (the three wise monkeys) με κλειστά μάτια , αυτιά και στόμα αντίστοιχα συμβολίζουν τις 3 αρετές. Speak no evil , do no evil , hear no evil . Εγώ δεν μπορώ να το δεκτώ , ή μάλλον να το δέσω με την ταινία. Ότι δηλαδή ένας Τούρκος σκηνοθέτης , σε μια τούρκικη ταινία με τούρκικο σενάριο ηθοποιούς και εικόνα χρησιμοποιεί ένα γιαπωνέζικο μύθο. Μου φαίνεται πολιτισμικά άτοπο, ασύμβατο. Και συγκεκριμένα γιατί η ταινία φαίνεται ότι είναι αυστηρά τούρκικη. Ασχολείται με τη ζωή μιας τούρκικης οικογένειας , χωρίς καθόλου εξωτερικές επιδράσεις. Η πλοκή αναφέρεται και διαδραματίζεται σαν ιστορία, χαρακτήρες, γλώσσα και χώρο σε ένα αυστηρό Τούρκικο κύκλο. Η Ιαπωνία νομίζω ότι δεν κολλάει. Η δική μου άποψη είναι ότι η λέξη μαϊμού πολύ πιθανό να είναι περιπαικτική λέξη και στα τούρκικα. Δηλαδή ο σκηνοθέτης χαρακτηρίζει τα 3 κύρια πρόσωπα ηλίθιους, απερίσκεπτους, αφελείς και νομίζω ότι αυτό μπορεί να δικαιολογηθεί, αφού ο καθένας επιζητεί το δικό του μερίδιο της καταστροφής του. Να μην σας κρύψω επίσης ότι βλέποντας την ταινία νόμιζα ότι με το 3 μαϊμούδες εννοούσε τον νεκρό αδερφό. Αλλά αυτό μάλλον δεν στέκει αφού εμφανίζεται μόνο 2 φορές. Και αυτές οι εμφανίσεις προκαλούν μεγάλο προβληματισμό. Γιατί ο σκηνοθέτης τον εμφανίζει μόνο 2 φορές , και μόνο στον πατέρα και τον γιο; Και τι συμβολίζει; Εγώ ακόμη δεν το έχω ανακαλύψει. Ίσως να θέλει να πει ότι το νεκρό παιδί στη σκέψη τους και στη ζωή τους είναι ένας εξωτερικός παρατηρητής. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι η ταινία δεν μας δίνει κανένα στοιχείο γι' αυτόν και ξεκινά μετά το θάνατό του , ίσως να μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο θάνατός του να ήταν η ρίζα των κακών για την οικογένεια. Αξιόλογο επίσης είναι ότι στη σκηνή που εμφανίζεται στο γιο , δηλαδή εκεί που φαίνεται ολόκληρος , είναι βρεμένος , και ακόμα και όταν περπατά ακούγεται σαν να πλατσουρίζει μέσα σε νερό. Ίσως αυτό να συμβολίζει το πως πέθανε, ίσως να πνίγηκε. Το όραμα του πατέρα πάλι , εξυπηρετεί στην απόδοση του χαρακτήρα του. Ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή φαίνεται πολύ σκληρός, απόμακρος και πικρός άνθρωπος , ίσως και μισάνθρωπος το όραμα του προσπαθεί να βγάλει μια πιο ανθρώπινή του πλευρά. Οραματίζεται τη γυναίκα του να αυτοκτονεί και πάει και κρύβεται. Σαν να πιστεύει δηλαδή αυτός μετά από αυτά που του έχει κάνει να της αξίζει να πεθάνει. Μετά αυτό συμβαίνει, αλλά ο ίδιος την αποπαίρνει, και φαίνεται να θέλει να δείξει ότι ανησυχεί για αυτήν και δεν θέλει πραγματικά να τιμωρηθεί με αυτόν τον τρόπο. Ακόμη μια σκηνή που προβληματίζει είναι η τελευταία, που μπορεί να παραλληλισθεί με εκείνην που ο πολιτικός και ο πατέρας κάθονται σε ένα παγκάκι και ο 2ος πείθεται να πάει στη φυλακή. Εδώ ο πατέρας μιλά με τον υπάλληλο του καφενείου και του προτείνει αντί να κοιμάται το χειμώνα στο καφενείο να πάει κάπου που θα έχει 3 γεύματα την ημέρα. Και εδώ διαφωνούσα με το φίλο μου που πρότεινε ότι ο πατέρας κάνει πρόταση στον καφετζή να πάει στη θέση του γιου στη φυλακή. Πιστεύω ότι ο πατέρας θα έσωζε την κατάσταση και θα πήγαινε στην φυλακή για το γιο του , σώζοντας και αυτή τη φορά κάποιον , και ίσως πρότεινε στον καφετζή να πάει να μείνει στο σπίτι του. Ίσως αυτό να είναι λιγότερο πιθανό αλλά μου φαίνεται πιο τραγικό για να τελειώσει η ταινία. Τελειώνει δηλαδή όπως άρχισε, με τον πατέρα πάλι απών από μια οικογένεια που αυτή τη φορά απαξιά. Αντίθετα η μητέρα φαίνεται η πιο απερίσκεπτη και αφελής της υπόθεσης που στην πρώτη ευκαιρία καταστρέφει τον γάμο της και ερωτεύεται έναν άλλο άνδρα. Το δηλώνει όμως στο τέλος το κάνει συνειδητά ότι δεν είναι πλέον απερισκεψία αλλά έχει ερωτευτεί έναν άνδρα που τελικά την εκμεταλλεύτηκε. Αδαής γιατί δεν καταλαβαίνει ότι σε αυτό που μπλέκεται δημιουργεί μια χιονοστιβάδα που θα τους πάρει όλους μαζί. Όταν το καταλαβαίνει και προσπαθεί να αυτοτιμωρηθεί για αυτό που έκανε, ή να πεθάνει αφού την απαρνιέται αυτός που αγαπά, είναι πλέον πολύ αργά. Ο γιός αρχικά ο πιο αθώος , φτάνει στο τέλος σε μια πράξη παραλογισμού προσπαθώντας να φέρει την ισορροπία και να αποκαταστήσει την τιμή της οικογένειάς του, σκοτώνοντας τον εραστή της μάνας του. Συγκρίνοντας την ιστορία με το μοντέλο της ελληνικής τραγωδίας (ύβρις/νέμεσις/τίσις) παρατηρούμε οτι εδώ δεν κλείνει ο κύκλος. Ο καθένας από τους 3 πράττει ύβρη, τιμωρείται με κάποιο τρόπο, αλλά δεν επέρχεται η δικαιοσύνη.
Σε πολλά σίγουρα θα διαφωνείτε ή μπορεί να έχετε κάτι να προσθέσετε, περιμένω και τη δική σας οπτική γωνία.

Παρασκευή 2 Ιανουαρίου 2009

The elephant man


The elephant man****-David Lynch
Ιστορικά : 1.Η συγκεκριμένη ταινία είναι αυτή που εισήγαγε στα όσκαρ την κατηγορία των Μake-up effects . Αν και μετά από εισήγησή των παραγωγών να δημιουργηθεί τέτοιο βραβείο , δεν κατάφεραν να δουν την ταινία τους υποψήφια , αλλά το βραβείο εισήχθηκε από την επόμενη χρονιά. 2.Ο Hopkins στη σκηνή που βλέπει για πρώτη φορά τον John δακρύζει . Τα δάκρυα είναι πραγματικά (η σκηνή δεν έχει μονταζ) ο ηθοποιός για να το κάνει σκεφτόταν τότε τον άρρωστο πατέρα του. 3.Το προσωπείο/κοστούμι του ηθοποιού που παίζει τον John (John Hurt) , έγινε από τα αυθεντικά καλούπια του σκελετού του John Merrick που παράχθηκαν μετά το θάνατό του . (ο Elephant man είναι πραγματικό πρόσωπο)
______________________________________________________
Ασπρόμαυρη ταινία του 1980 . Γραμμένη με βάση το ημερολόγιο του γιατρού Frederick Treves (Hopkins) . Ακολουθεί τη ζωή του Joseph Merrick (John στην ταινία), στο Λονδίνο στα τέλη του 19ου αιώνα , που έπασχε από τη σπάνια νόσο που ονομάστηκε ελεφαντίαση , και προκαλεί μεγάλες παραμορφώσεις του σώματος . H ταινία ξεκινά με τον John να κάνει παραστάσεις Freak Show , στο θίασο του Μr Bytes . Εκεί μαθαίνει γι' αυτόν ο Treves , και μετά από μια συνάντηση του με τον John και τον εκμεταλλευτή του , τον Bytes , προσπαθεί να τον πάρει στο νοσοκομείο αφενός για το τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον που προκαλεί καθώς και για να ξεφύγει από το τυραννικό αφεντικό του . Εκεί συναντά τεράστια προβλήματα . Πως να τον αντικρίσει το προσωπικό του νοσοκομείου , πως να καταφέρει να τον κρατήσει στο νοσοκομείο ενώ οι υπόλοιποι γιατροί αντιδρούν γιατί όπως λένε δεν είναι άρρωστος . Τελικά μετά από δημοσιεύσεις του γιατρού ο Merrick αναγνωρίζεται ως κοινωνικό πρόσωπο και τον επισκέπτονται άτομα υψηλής κοινωνίας της πόλης , μέχρι και η βασίλισσα . Τότε ο γιατρός μπαίνει στον προβληματισμό , αν αυτό που κάνει είναι καλό ηθικά αλλά και για τον Merrick , ή αν απλά τον προαγάγει όπως έκανε ο Μr Bytes .
______________________________________________________
To ασπρόμαυρο εξυπηρετεί για τον σκηνοθέτη την αισθητική και τη σκοτεινή ατμόσφαιρα του Λονδίνου εκείνης της εποχής αρκετά πετυχημένα . Ο εκκεντρικός Lynch , αυτή τη φορά καταπιάνεται με το πως να δημιουργήσει μια σχεδόν διπλή βιογραφία , παρουσιάζοντας ένα "τέρας" και μεταμορφώνοντάς το σε ένα ταπεινό άνθρωπο. make-up effects αν και εδώ είναι πολύ πρώιμα , εντυπωσιάζουν . Οι ερμηνείες , τί να λέμε τώρα , παίζει ο Hopkins , στην πρώτη του σημαντική παραγωγή , και η ταινία ήταν υποψήφια τότε για 8 oscar . Ο Lynch , βρίσκεται στη 2η του μεγάλου μήκους ταινία , 4 και 6 χρόνια πριν τα Dune και Blue Velvet . Είχαν προηγηθεί μια ταινία φαντασίας και άλλες μικρού μήκους . Εδώ συναρπάζει ο ρεαλισμός που καταφέρνει να δώσει στην ταινία με τα σκηνικά και τους ηθοποιούς . Ίσως με το ασπρόμαυρο να ήθελε να δημιουργήσει την εντύπωση ότι πρόκειται για πολύ παλαιότερη ταινία . Σημαντικό είναι να δούμε πως εξελίσσονται οι χαρακτήρες του Treves και του Merrick . O Τreves αρχικά ίσως νιώθει μια περηφάνια για το εύρημά του , ενώ σιγά σιγά γίνεται ο πατέρας του , και μετά ο φίλος του . Παράλληλα στην αρχή πιστεύει πως πράττει σωστά απομακρύνοντας τον Merrick από τον Bytes , οτι τον γλυτώνει , ίσως και από θάνατο , ενώ αργότερα , νιώθει ενοχές που τον έκανε μια μασκότ για την κοινωνία . Όλο και περισσότεροι αριστοκράτες θέλουν να τον συναντήσουν , καθαρά όχι από ενδιαφέρον , αλλά από περιέργεια . Συγκρίνει τον εαυτό του με τον Bytes , αν και σε διαφορετικές συνθήκες , πιστεύει πως είναι ίδιοι . Από την άλλη πλευρά ο Merrick , αρχικά φαίνεται φοβισμένος , μέχρι και σοκαρισμένος . Σιγά σιγά προσαρμόζεται στην καινούργια του ζωή , γίνεται κοινωνικός , και αν και δημοφιλής , δεν χάνει την ταπεινότητά του. Ο Bytes πάλι πιστεύει οτι είναι ιδιοκτήτης του John, αφού αυτός τον ανακάλυψε. Όταν ο Treves τον επισκέπτεται και τον παίρνει για πρώτη φορά στο νοσοκομείο , ο Bytes είναι θετικός αφού καταφέρνει να βγάλει περισσότερα λεφτά από αυτόν. Όταν καταλαβαίνει όμως οτι τον χάνει τρελαίνεται γιατί χάνει το πιο σημαντικό νούμερο του τσίρκου του, και προσπαθεί να τον πάρει πίσω. Δεν δείχνει όμως κανένα αίσθημα μεταμέλειας προς αυτόν, αν δεν γίνεται ακόμα χειρότερος. Παραμένει ένας δαιμονικός προαγωγός. Παράλληλα , μπορούμε να δούμε και τη δική μας σχέση , όπως μας την υποβάλει ο σκηνοθέτης, ως θεατές προς τον Merrick . Στην αρχή προκαλεί αηδία , αλλά όταν συνηθίζει κανείς τη θέα του , συμπάσχει μαζί του, αγωνιά, ανησυχεί και ταυτίζεται με ένα πρόσωπο που πριν μια ώρα δυσκολευόμασταν να κοιτάξουμε γιατί μας προκαλούσε αναγούλες ... Αυτό ακριβώς ακολουθεί και η κάμερα όταν έχει θέμα τον Merrick . Από μικρά και αποσπασματικά πλάνα στην αρχή , σε πολύ μεγαλύτερα στο τέλος.

Hunger

Hunger***** – 2008 δράμα/ιστορική – Steve McQueen (debut) Ιρλανδία .
Η ιστορία των φυλακισμένων αγωνιστών του IRA της Bορείου Ιρλανδίας , κατά τον αγώνα κατά της αγγλικής αποικιοκρατίας στις αρχές του 80. Στις φυλακές , αρνούνται να εξισώνονται με τους κοινούς εγκληματίες και ζητούν να χαρακτηριστούν ως πολιτικοί κρατούμενοι . Αρνούνται τη στολή της φυλακής και μένουν γυμνοί (blanket strike) ενώ παράλληλα δεν αποδέχονται τις υπηρεσίες και το πρόγραμμα της φυλακής (μπάνιο , κούρεμα , προαύλιση , μαγειρεία) . Σε μια προσπάθεια να τους βάλουν σε κανονικά κελιά με κρεβάτια και να τους δώσουν ρούχα , αντιδρούν καταστρέφοντας τα . Η κυβέρνηση και η διοίκηση της φυλακής δεν δέχονται να συζητήσουν μαζί τους και έτσι προχωρούν σε συντονισμένη απεργία πείνας, αποφασισμένοι να την φτάσουν μέχρι τέλους.
____________________________________________________
Ο σκηνοθέτης προσπαθεί να μεταδώσει το κλίμα της απομόνωσης της φυλακής , αφαιρώντας τους διαλόγους. Παράλληλα με τη ζωή των κρατουμένων δείχνει , σχεδόν βουβά , και την καθημερινότητα ενός δεσμοφύλακα. Αρκετό ενδιαφέρον , πέραν από τις σοκαριστικές σκηνές βίας , πείνας και των κελιών , έχει η συζήτηση του Bobby Sands με τον ιερέα . Η μόνη εκτενής συνομιλία στην ταινία, όπου συνολικά οι διαλόγοι είναι σπάνιοι . Ο αρχηγός των κρατουμένων συζητά με τον ιερέα για την επερχόμενη απεργία πείνας . Ο ιερέας του προτείνει να την ακυρώσει για το καλό του , για να ζήσει , γιατί δεν θα τα καταφέρει και δεν θα καταφέρει να αλλάξει τίποτα . Με επιχειρήματα την ηθική και τη ματαιοδοξία , προσπαθεί να τον μεταπείσει. Αξιόλογο επίσης το ότι η σκηνή αν όχι όλη , ένα μεγάλο μέρος της είναι μονοπλάνο (χωρίς cut , η σκηνή διαρκεί κάτι περισσότερο από 20 λεπτά) Φαίνεται εδώ η σημασία αυτής της στιχομυθίας για τον σκηνοθέτη . Ενώ η υπόλοιπη ταινία είναι σχεδόν βουβή , με μικρής διάρκειας σκηνές , άλλοτε εντονότερες άλλοτε όχι , κοντά στο τέλος της , βάζει ένα μεγάλο διάλογο, σχεδόν μαυρόασπρο , για να συμπληρώσει ίσως ότι δεν μπορεί να πει με τις εικόνες . Αφού έχεις ήδη δει τη ζωή των αγωνιστών στις φυλακές , και την αποφασιστικότητά τους να ζουν έτσι από επιλογή εξυπηρετώντας ανώτερους στόχους , εδώ βλέπεις και την εσωτερική τους δύναμη να τελειώσουν εκείνο που ξεκίνησαν , όταν αυτό θα σημαίνει την άρνηση της ζωής τους κάτω από αυτές τις καταστάσεις . Παράλληλα το σενάριο απευθύνεται σε ψαγμένους θεατές. Δεν δίνει κανένα backround της κατάστασης της Ιρλανδίας ή τι ήταν το IRA και τι έκανε . Δεν δίνει στοιχεία της ζωής των καταδίκων πριν τη φυλάκιση τους. Ούτε στο τέλος λέει , όπως κάνουν οι αμερικάνικες ταινίες , πότε τέλειωσε η αγγλική κυριαρχία στην Ιρλανδία (όπως και στο The wind that shakes the barely) . Δεν σε αφήνει να ξεφύγεις με καμία υποψία αίσιου τέλους .